Arapların 1915’i: Soykırım, Kimlik, Coğrafya

Emre Can Dağlıoğlu

Sunucu: Can Gümüş & Önder Eren Akgül

| Emre Can Dağlıoğlu’nun Arapların 1915’i: Soykırım, Kimlik, Coğrafya başlıklı derlemesine (İstanbul: İletişim Yayınları, 2022) odaklanan bu bölüm, 1915’i Osmanlı ve Osmanlı sonrası Arap dünyası bağlamında ele almanın önemine işaret ediyor. Hem soykırımı hem de 1915 sonrasını bölgenin siyasal, toplumsal ve çevresel krizleri içinde konumlandıran çalışma, Arap vilayetlerine sürülen Ermenilerin karşılaştıkları politikaları, hayatta kalma stratejilerini, Arap toplumları ve coğrafyasıyla kurdukları karmaşık ilişkileri inceleyen makalelerden oluşuyor. Bu podcastte, bu çalışmaların soykırımın tarihyazımında açtığı yeni pencereleri detaylandırırken 1915’i sabit bir kırılma anı olarak görmek yerine, farklı yerel dinamikler ve ilişkiler çerçevesinde zamansal ve mekânsal olarak genişleyen bir perspektifle ele almanın imkânları üzerine de sohbet ediyoruz.

Click for RSS Feed

Emre Can Dağlıoğlu’nun Arapların 1915’i: Soykırım, Kimlik, Coğrafya başlıklı derlemesine (İstanbul: İletişim Yayınları, 2022) odaklanan bu bölüm, 1915’i Osmanlı ve Osmanlı sonrası Arap dünyası bağlamında ele almanın önemine işaret ediyor. Hem soykırımı hem de 1915 sonrasını bölgenin siyasal, toplumsal ve çevresel krizleri içinde konumlandıran çalışma, Arap vilayetlerine sürülen Ermenilerin karşılaştıkları politikaları, hayatta kalma stratejilerini, Arap toplumları ve coğrafyasıyla kurdukları karmaşık ilişkileri inceleyen makalelerden oluşuyor. Bu podcastte, bu çalışmaların soykırımın tarihyazımında açtığı yeni pencereleri detaylandırırken 1915’i sabit bir kırılma anı olarak görmek yerine, farklı yerel dinamikler ve ilişkiler çerçevesinde zamansal ve mekânsal olarak genişleyen bir perspektifle ele almanın imkânları üzerine de sohbet ediyoruz.

Katılımcı BİYOGRAFİLERİ

	Emre Can Dağlıoğlu Stanford Üniversitesi Tarih Bölümü’nde doktora adayı. İstanbul Bilgi Üniversitesi Kültürel Çalışmalar Bölümü ve Clark Üniversitesi Holokost ve Soykırım Çalışmaları Bölümü’nde lisansüstü çalışmaları yaptı. Geç dönem Osmanlı ve Türkiye tarihinde egemen olmayan gruplar üzerinde çeşitli makaleler yayınladı. Halihazırda, geç dönem Osmanlı İmparatorluğu’nda finansal kontrolün metalar, finansal ağlar, sosyo-politik ilişkiler ve çevresel dönüşüm üzerindeki etkileri üzerine çalışıyor. Ayrıca, Orta Doğu sol tarihi üzerine düşünmeyi seviyor. Nehna’nın kurucularından.
	Can Gümüş doktora derecesini Boğaziçi Üniversitesi Atatürk Enstitüsü’nden 2025 yılında aldı. Can’ın geç dönem Osmanlı İstanbul'unda hijyen, kentsel dönüşüm ve yönetişim arasındaki bağlantıları araştıran doktora tezi, İstanbul’u sıhhileştirme çabalarının kentin kendine özgü sosyo-politik ve coğrafi bağlamı içinde farklı aktörlerin birbiriyle ilişkileri çerçevesinde gerçekleştiğini göstermeyi amaçlar. Araştırma alanları kentsel çevre tarihi, halk sağlığı tarihi ve tıp tarihini kapsamaktadır. Hâlihazırda Boğaziçi Üniversitesi’nde modern Türkiye tarihi dersleri veren Can, OHP ekibine 2018 yılında katılmıştır.
	Önder Eren Akgül Northwestern Üniversitesi Keyman Modern Türk Çalışmaları programında doktora sonrası araştırmacısı ve geç Osmanlı döneminde kriz, kapitalizm ve mülksüzleştirme nizamı üzerine kitap çalışmasına odaklanıyor. Doktora derecesini 2022 yılında Georgetown Üniversitesi Tarih bölümünden aldı.

Yapım ve Yayın

Bölüm No: 571
Kayıt yeri: Kurtuluş, İstanbul
Yayın tarihi: 13 Mart 2025
Ses Editörü: Can Gümüş
Müzik: Komitas, Al Ayloughs and Komitas, Hov Arek
Görseller ve kaynakça Emre Can Dağlıoğlu müsaadesiyle

GÖRSELLER

Halep'teki mülteci kampında bir Ermeni okulu (Fotoğraf: Vartan Derunyan/Kaynak: Tekeyan Kültür Merkezi, Lübnan)

Musadağ'da direnişin ardından Ermenileri kurtaran gemiyi temsilen yapılan "Vapur Anıtı"nın kalıntıları

Emir Faysal bin Hüseyin (Kaynak: İstanbul Atatürk Kitaplığı)

Lütfiye Bilenciyan (Kaynak: ALON-UNOG, RNIRO, RIAOA, Cilt 1, No. 336)

BİBLİYOGRAFYA

Ağeden Verabroğner, 1915: Ağed yev Veradznunt (Paris: Araks Press, 1955)

Amir Amin Arslan, Muzakkarat (Buenos Aires, 1934)

Ara Sanjian, “The Armenian Minority Experience in the Arab World,” Inter-Faith Studies 3, 1 (2001): 149-179

Faiz al-Ghusein, Madabih fi Arminya (Kahire, 1917).

Fakhri al-Barudi, Sittin amman tatakallam (Beyrut, 1952)

Faris al-Khoury, Awraq Faris al-Khoury (Şam: Tlas, 1996)

Gayane Çobanyan, “Araplaşmış Ermeniler Meselesi,” Altuğ Yılmaz (ed.), Müslümanlaş(tırıl)mış Ermeniler (İstanbul: HDV Yayınları, 2015): 167-176.

Karnig Panyan, Elveda Antura: Bir Ermeni Yetimin Anıları (İstanbul: Aras Yayıncılık, 2018)

Laura Robson, The Politics of Mass Violence in the Middle East (Oxford: Oxford University Press, 2020)

Mohammad Kurd Ali, Muzakkarat (Şam, 1951)

Nicola Migliorino, (Re)constructing Armenia in Lebanon and Syria (Oxford: Berghahn Books, 2008)

Naim al-Yafi, Majazir al-Arman wa Mawqi al-Ray al-Am al-Arabi minha (Lazkiye: Dar al-Ḥivar, 1992)

Nora Arissian, Asda al-Ibada al-Armaniyya fi al-Sahafa al-Suriyya 1877-1930 (Beyrut: Zakira Press, 2004)

Salih Zahreddin, Asalat al-Arab wa al-Wafa al-Armani (Beyrut: Muasasa Ali Said, 2002)

Ussama Makdisi, Age of Coexistence: The Ecumenical Frame and the Making of the Modern Arab World (Berkeley: UC Press, 2021)

Victoria Abrahamyan, “Between the Homeland and the Hostland: (Re)Claiming the Armenian Refugees in French Mandatory Syria, 1918-1946” (Doktora tezi, University of Neuchâtel, 2023)

Yousef al-Hakim, Suriyya wa ahd al-Othmani (Beyrut, 1980)

Yeğişe Çilingiryan, Ngarakrutyunk Yerusağem-Halebi-Tamasgosi kağtaganagan yev vanagan zanazan dibats yev antskeru 1914-1918 (Kudüs: 1927)