Diyar-ı Rum’dan Hikâyeler

Buket Kitapçı Bayrı

Sunucu: Can Gümüş

| Bu bölümde Dr. Buket Kitapçı Bayrı ile 2019’da Brill yayınevinden çıkan Warriors, Martyrs, and Dervishes. Moving Frontiers, Shifting Identities in the Land of Rome (13th-15th Centuries) başlıklı kitabı üzerine söyleşiyoruz. Bayrı bu çalışmasında, orta çağ Anadolu’sunda Türkçe yazılmış Battalname ve Danişmendname gibi kahramanları savaşçı ve Saltukname gibi kahramanı Abdalan-ı Rum’u dervişi olan epiklerin yanı sıra 13. ve 15. yüzyıllar arasında Bizanslılar tarafından yazılmış Yunanca şehitlik hikayelerini de incelenmektedir. Kitabın başlığı kahramanlara hikayelerde biçilen savaşçı, şehit ve derviş gibi temel rol kimliklerine gönderme yapar. Ancak kitap savaş, ölüm ve tasavvuftan ziyade bu hikayeleri birleştiren ana mekân Diyar-ı Rum’un tasvirini, sınırlarını ve algılanışını; karakterlerin bu mekândaki hareketlerini, bu mekânın Rum/Romalı, Müslüman ve Hıristiyan gibi kimlikleri belirlenmesindeki rolünü, yazar, bani ve dinleyici/okuyucu ilişkisi çerçevesinde tartışmaktadır. Bayrı’nın çalışması, yemek, aşk ve seyahat gibi başlığın okuyucuda hemen çağrışım yapmadığı ancak hikayelerde kimlikleri tanımlamada etkin olan konuları da inceler.

Click for RSS Feed

Bu bölümde Dr. Buket Kitapçı Bayrı ile 2019’da Brill yayınevinden çıkan Warriors, Martyrs, and Dervishes. Moving Frontiers, Shifting Identities in the Land of Rome (13th-15th Centuries) başlıklı kitabı üzerine söyleşiyoruz. Bayrı bu çalışmasında, orta çağ Anadolu’sunda Türkçe yazılmış Battalname ve Danişmendname gibi kahramanları savaşçı ve Saltukname gibi kahramanı Abdalan-ı Rum’u dervişi olan epiklerin yanı sıra 13. ve 15. yüzyıllar arasında Bizanslılar tarafından yazılmış Yunanca şehitlik hikayelerini de incelenmektedir. Kitabın başlığı kahramanlara hikayelerde biçilen savaşçı, şehit ve derviş gibi temel rol kimliklerine gönderme yapar. Ancak kitap savaş, ölüm ve tasavvuftan ziyade bu hikayeleri birleştiren ana mekân Diyar-ı Rum’un tasvirini, sınırlarını ve algılanışını; karakterlerin bu mekândaki hareketlerini, bu mekânın Rum/Romalı, Müslüman ve Hıristiyan gibi kimlikleri belirlenmesindeki rolünü, yazar, bani ve dinleyici/okuyucu ilişkisi çerçevesinde tartışmaktadır. Bayrı’nın çalışması, yemek, aşk ve seyahat gibi başlığın okuyucuda hemen çağrışım yapmadığı ancak hikayelerde kimlikleri tanımlamada etkin olan konuları da inceler.

Katılımcı BİYOGRAFİLERİ

Buket Kitapçı Bayrı 2010 yılında Sorbonne Üniversitesi ve Boğaziçi Üniversitesi ortak doktora programında doktorasını tamamladıktan sonra Yeditepe, Bilgi ve Boğaziçi Üniversitelerinde Bizans tarihi üzerine dersler vermiştir. 2017 yılından itibaren Koç Üniversitesi, Geç Antik ve Bizans Çalışmaları Merkezi’nde kıdemli araştırmacı olarak araştırmalarına devam etmektedir. Bizans’ta yemek, Türkçe yazılmış orta çağ epiklerinde Bizanslılar, geç Bizans dönemi şehitlik hikayeleri ve bu hikayelerde kimlik ve mekân, 10. Uluslararası Bizans Çalışmaları Kongresi ve popüler Türk edebiyatı ve sinemasında Bizans imajı üzerine makaleler yayınlamıştır. İş Bankası Yayınları’ndan çıkan Doğu Roma Orduları ve Bizans Orduları; ve Kitap Yayınları’ndan çıkan Bizans. Yapılar, Meydanlar ve Yaşamlar kitaplarını Türkçe’ ye çevirmiştir.

Can Gümüş Boğaziçi Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü'ndeki doktora çalışmalarına, geç Osmanlı dönemi kentlerinde halk sağlığı ve kentleşme ilişkisini incelediği araştırmasıyla devam ediyor.

Yapım ve Yayın

Bölüm No: 492
Yayınlanma Tarihi: 3 Şubat 2021
Kayıt yeri: Istanbul
Ses Editörü: Maryam Patton
Müzik: Chad Crouch
Görseller ve Kaynakça Buket Kitapçı Bayrı’nın müsaadesiyle

Görseller

  


Aziz İoannes Klimakos’un Cennet Merdiveni, Vatopedi Manastırı, Aynoroz, 1312. Keşişler Hazreti İsa’ya ulaşmak için Cennet Merdivenine tırmanmaktalar. Merdivenin solunda Şeytan bir keşişin aklını çelerek dört farklı sosyal ve etnik gruba ait 8 kişinin katıldığı bir şölen yemeğine yönlendirmekte. Photo: Sofragiu Petru
Türk Müslüman Destanları ve Bizans Şehitlik Hikayelerinin Anlatı Dünyası Kitapçı-Bayrı’nın Warriors, Martyrs, and Dervishes Moving Frontiers, Shifting Identities in the Land of Rome (13th-15th Centuries) başlıklı kitabından alınmıştır.

Kaynakça

Buket Kitapçı Bayrı, Warriors, Martyrs, and Dervishes. Moving Frontiers, Shifting Identities in the Land of Rome (13th-15th Centuries) (Leiden 2019)

Aigrain, René. L’hagiographie : ses sources, ses méthodes, son histoire (Brussels 2000).

Back, Kurt W. “Food, Sex and Theory,” in Nutrition and Anthropology in Action, ed. Thomas K. Fitzgerald, 24–34 (Assen 1976). 

Balivet, Michel. Romanie Byzantine et pays de Rum Turc. Histoire d’un espace d’imbrication gréco-turque (Istanbul 1994).

Beihammer, Alexander. Byzantium and the Emergence of Muslim-Turkish Anatolia, ca. 1040-1130 (New York, NY 2017).

Brauer, Ralph W. “Boundaries and Frontiers in Medieval Muslim Geography,” Transactions of the American Philosophical Society, New Series, 85, no. 6 (1995): 1–73.

Bryer, Anthony. “The Late Byzantine Identity,” in Byzantium: Identity, Image, Influence. XIX International Congress of Byzantine Studies, University of Copenhagen, 18–24 August 1996. Major Papers, ed. Karsten Fledelius and Peter Schreiner, 49–50 (Copenhagen 1996).

Buchholz, Sabine, and Manfred Jahn, “Space in Narrative,” in The Routledge Encyclopedia of Narrative Theory, ed. David Herman, Manfred Jahn and Marie-Laure Ryan, 551–555 (New York, NY 2005).

Cassidy-Welch, Megan. “Space and Place in Medieval Context,” Parergon 27, no. 2 (2010): 1–12.

Carbaugh, Donald A., and Jens Brockmeier. Narrative and Identity: Studies in Autobiography, Self, and Culture (Amsterdam 2001).

Cupane, Carolina. “Other Worlds, Other Voices: Form and Function of the Marvelous in Late Byzantine Fiction.” In Medieval Greek Storytelling. Fictionality and Narrative in Byzantium, ed. Panagiotis Roilos, 183-202 (Wiesbaden 2014).

Dietler, Michael. “Feasts and Commensal Politics in the Political Economy: Food, Power and Status in Prehistoric Europe,” in Food and the Status Quest: An Interdisciplinary Perspective, ed. Polly Wiessner and Wulf Schiefenhövel, 87–125 (Oxford 1996).

Douglas, Mary. “Deciphering a Meal,” Daedalus 101, no. 1 (Winter 1972): 61–81.

———. Purity and Danger: An Analysis of Concept of Pollution and Taboo (London 2002).

El-Cheikh, Nadia. “Surat al-Rum: A Study of the Exegetical Literature.” Journal of the American Oriental Society 118, no. 3 (July–September 1998): 356–364.

Flusin, Bernard. “Martyrs,” in Late Antiquity. A Guide to the Postclassical World, ed. Glen Warren Bowersock, Peter Brown, and Oleg Grabar, 567–568 (Cambridge, MA, 2000).

Freidenreich, David M. Foreigners and Their Food: Constructing Otherness in Jewish, Christian and Islamic Law (Berkeley 2011).

Friedman, Susan Stanford. “Spatialization: A Strategy for Reading Narrative,” Narrative 1, no. (1993): 12–23.

Gupta, Akhil, and James Ferguson. “Space, Identity, and the Politics of Difference,” Cultural Anthropology 7, no. 1 (1992): 6–23.

Kafadar, Cemal. Between Two Worlds: The Construction of the Ottoman State (Berkeley

1995).

———. Kendine Ait bir Roma: Diyar-ı Rum’da Kültürel Coğrafya ve Kimlik Üzerine (Istanbul 2017).

Kaldellis, Anthony. Romanland. Ethnicity and Empire in Byzantium (Cambridge M.A,  London 2019).

Koder, Johannes, “Die räumlichen Vorstellungen der Byzantiner von der Ökumene (4. bis 12. Jahrhundert),” Anzeiger-Österreichische Akademie der Wissenschaften. Philosophisch-historische Klasse 137, no. 2 (2002): 15–34.

———. “Byzantium as Seen by Itself: Images and Mechanisms at Work,” in Proceedings of the 22nd International Congress of Byzantine Studies, Sofia, 22–27 August 2011, Plenary Papers, vol. 1, 69–81 (Sofia 2011).

Kolodziejczyk, Darius. “Between Universalistic Claims and Reality: Ottoman Frontiers in the Early Modern Period,” in The Ottoman World, ed. Christine M. Woodhead, 205–219 (London 2012).

Korobeinikov, Dimitri. Byzantium and the Turks in the Thirteenth Century (Oxford 2014).

Kyriakidis, Savvas. Warfare in Late Byzantium, 1204–1453 (Leiden 2011).

Küçükhüseyin, Şevket. Selbst- und Fremdwahrnehmung im Prozess kultureller Transformation: Anatolische Quellen über Muslime, Christen und Türken (13.-15. Jahrhundert) (Vienna 2011).

Lellouch, Benjamin. “Qu’est-ce qu’un Turc? Égypte, Syrie, XVIe siècle,” European Journal of Turkish Studies, complete list 2013, http://journals.openedition.org/ejts/4758. 

Martin, James. “Identity,” in Cultural Geography: A Critical Dictionary of Key Concepts, ed. David Atkinson, Peter Jackson, David Sibley, and Neil Washbourne, 97–102 (London 2005). 

Mauss, Marcel. The Gift: Forms and Functions of Exchange in Archaic Societies, trans. Ian Gunnison (London 1966).

Necipoğlu, Nevra. Byzantium between the Ottomans and the Latins: Politics and Society in the Late Empire (Cambridge, MA, 2009).

Neville, Leonora. Authority in Byzantine Provincial Society, 950–1100 (Cambridge, MA, 2004).

Page, Gill. Being Byzantine. Greek Identity before the Ottomans 1200-1420 (New York, NY 2008).

Pohl, Walter. “Romanness: A Multiple Identity and Its Changes,” Early Medieval Europe 22, no. 4 (2014): 406–418.

Shepard, Jonathan. “Imperial Constantinople: Relics, Palaiologan Emperors and the Resilience of the Exemplary Center.” In Byzantines, Latins and Turks in the Eastern Mediterranean World after 1150, ed. Jonathan Harris, Catherine Holmes, and Eugenia Russell, 61–92 (Oxford 2012).

Shukurov, Rustam. The Byzantine Turks, 1204–1461 (Leiden 2016).

Sizgorich, Thomas. “Narrative and Community in Islamic Late Antiquity,” Past and Present 185 (2004): 9–42.

Smythe, Dion C. “Byzantine Identity and Labelling Theory,” in Byzantium: Identity, Image, Influence. XIX International Congress of Byzantine Studies—University of Copenhagen, 18–24 August, 1996. Major Papers, edited by Karsten Fledelius and Peter Schreiner, 26–29 (Copenhagen 1996).

Stouraidis,Yannis. “Reinventing Roman Ethnicity in High and Late Medieval Byzantium,” Medieval Worlds 5 (2017): 70–94.

Tuan, Yi-Fu. Space and Place: The Perspective of Experience (Minneapolis 2011).

Veinstein, Gilles. “Les Ottomans : variations sur une identité,” in Valeur et distance : identités et sociétés en Egypte, ed. Christian Décobert, 105–119 (Paris 2000).

Vryonis, Speros. “‘The Decline of Medieval Hellenism in Asia Minor and the Process of

Islamisation from the Eleventh through the Fifteenth Century’: The Book in the Light of Subsequent Scholarship, 1971–98,” in Eastern Approaches to Byzantium: Papers from the Thirty-third Spring Symposium of Byzantine Studies, University of Warwick, Coventry, March 1999, ed. Antony Eastmond, 1–15 (Aldershot 2001).

Walter, Christopher. The Warrior Saints in Byzantine Art and Tradition (Aldershot 2003).

Wolff, Robert Lee. “Romania: The Latin Empire of Constantinople.” Speculum 23, no. 1 (Jan 1948), 1–34.

Wolper, Ethel Sara. Cities and Saints: Sufism and the Transformation of the Urban Space (University Park, PA, 2003).

Zachariadou, Elizabeth A. “The Neomartyr’s Message,” Deltiou Kentrou Mikrasiatikon

Spoudon 8 (1991): 51–63.

Zoran, Gabriel. “Towards a Theory of Space in Narrative,” Poetics Today 5 (1984): 309–335.

Imperial Geographies in Byzantine and Ottoman Space, ed. Sahar Bazzaz, Yota Batsaki, and Dimiter Angelov, eds. (Washington, DC. 2013).

StoryTelling in Byzantium. Narratological Approaches to Byzantine Texts and Images, ed. Charis Messis, Margaret Mullett, Ingela Nilsson (Uppsala 2018)

The Ashgate Research Companion to Byzantine Hagiography, 1: Periods and Places, edited by Stephanos Efthymiadis, vol. 1 (Farnham 2011).