Osmanlı Döneminde Bursa Otelleri

İsmail Yaşayanlar

Osmanlı'nın erken dönemlerinden beri önemli ticaret yolları üzerinde bulunan Bursa, kimi tarihçilere göre imparatorluk sınırları içinde kapitalist ilişkilere erken giren Osmanlı şehirlerinden biridir. On dokuzuncu yüzyıla gelindiğinde Bursa'da sanayileşme yönünde değişmeye başlayan üretim ilişkileri ve imparatorluğu boydan boya sarmaya başlayan Batılılaşma etkisi Bursa'da, Osmanlı'nın ticari ilişkileri yoğun diğer pek çok kentinde olduğu gibi, tüketim alışkanlıklarının da yavaş yavaş değişmeye başlamasına yol açtı. Bu podcastimizde İsmail Yaşayanlar "Osmanlı Dönemi Bursa Otelleri" çalışmasıyla 19. yüzyıl Bursa'sında gözlemlenebildiği şekliyle, imparatorluğun kimi kentlerinde değişen ve gelişen bu yeni tüketim alışkanlıklarının "turizm" boyutuna dikkat çekiyor.

İsmail Yaşayanlar, Uludağ Üniversitesi Tarih Bölümü doktora öğrencisidir. Yaşayanlar'ın "Osmanlı Dönemi Bursa Otelleri" isimli çalışması 2012 yılı Yılmaz Akkılıç Bursa Araştırmaları Ödülü'nü aldı. (bknz. academia.edu)

Elçin Arabacı, Georgetown Üniversitesi Tarih Bölümü doktora öğrencisidir. Halen ondokuzuncu yüzyılda Bursa'da sivil toplum üzerine doktora araştırmasını sürdürmektedir. (bknz. academia.edu)

Müzik: Müzeyyen Senar - Bursalı Mısın Kadifeli Gelin

GÖRSELLER

1880’lerde Fransız sigorta şirketi tarafından hazırlanan haritada Hotel Bellevue

Hotel Bellevue (Sébah & Joaillier)

Hotel Bellevue’ye ait reklam

Hotel Splendid (Kartpostal)

Abdülkadir Kadri’nin Bursa Rehberi adlı eserinde
Hotel Splendid’e ait tanıtım

Hotel Splendid’de konaklayan Salarüddevle Kaçar’a ait fatura (BOA., DH.EUM. 2. ŞB., 19/13, 14 Cumadelahire 1334 [19 Mart 1916])

1880’lerde Fransız sigorta şirketi tarafından hazırlanan haritada Hotel d’Anatolie

Hotel d’Anatolie (Kartpostal)

Hotel d’Anatolie bahçesinde yemek (Anonim)

Hotel d’Anatolie’den gönderilmiş bir mektup zarfı

Mustafa Suat’ın Musavver Rehber-i Seyyahin adlı eserinde Hotel d’Anatolie’ye ait reklam

Hotel Continental (Kartpostal)

Şark Oteli (Raif Kaplanoğlu Arşivi)

SEÇME KAYNAKÇA

Abdülkâdir Kadri, Bursa Rehberi, Bursa: Hilâl-i Muîn Matbaası, 1913

Ahmed Tevfik, Hudâvendigâr Vilâyeti Dâhilinde Velosiped ile Bir Cevelân, İstanbul: Yovanaki Penayotidis Matbaası, 1316

BARKLEY, Henry C., A Ride Through Asia Minor and Armenia, London: John Murray, 1891

BEAUFORT, Emily A., Egyptian Sepulchres and Syrian Shrines Including A Visit to Palmyra, London: Macmillan & Co., 1874

BEAUMONT, Adalbert De, Voyage en Asie Mineure-I: Brousse, Vol. I, Paris: Gide et J. Baudry, 1852

BERNARD, C.A., Les Bains De Brousse en Bithynie (Turqui ed’Asia), Constantinople: Mille Freres, 1842

BURGESS, Richard, Greece and Levant or Diary of a Summer’s Excursion in 1834 with Epistolary Supplements, Vol. II, London: Longman, 1835

CARLISLE, George William Frederick, Diary in Turkish and Greek Waters, Ed. C.C.Felton, Boston: Hickling-Swan and Brown, 1855

DASKALOV, Petır, Bulgar Gözüyle Bursa, Haz.Hüseyin Mevsim, İstanbul: Kitap Yayınevi, 2009

DAVEY, Richard, The Sultan and His Subjects, London: Chatte and Windus, 1907

De Paris A Constantinople, Collection Des Guides Joanne, Paris: Librairie Hachette, 1902

DELBEUF, Régis, De Constantinople A Brousse Et a Nicée, Constantinople: 1906

DUTEMPLE, Edmond, En Turquie D’Asie, Notes De Voyage En Anatolie, Paris: G. Charpentier, 1883

DOSTOĞLU, Neslihan, Osmanlı Döneminde Bursa - 19. Yüzyıl Ortalarından 20. Yüzyıla Bursa Fotoğrafları, Antalya: AKMED Yayınları, 2001

ELSTON, Roy, The Traveller’s Handbook for Constantinople, Gallipoli and Asia Minor, London: Thos. Cook and Son, 1923

ERDER, Leila Thayer, The Making of Industrial Bursa: Economic Activity and Population In A Turkish City 1835-1975 [Yayınlanmamış Doktora Tezi], New Jersey: Princeton University, 1976

Fatma Fahrünnisa Hanım, “Hüdâvendigâr Vilâyetinde Kısmen Bir Cevelân”, Seyahatnâmelerde Bursa, Haz. Nurşen Günaydın ve Raif Kaplanoğlu, Bursa: Bursa Ticaret Borsası Yayını, 2000, ss.186-201

GALLENGA, A., Two Years Of The Eastern Question, Vol. II, London: Samuel Tinsley, 1877

HAMMER, Joseph von, Umblick Auf Einer Reise von Constantinopel Nach Brussa und Dem Olympos und Von De Zurück Über Nicäa und Nicomedien, Pesth: Adolph Hartleben, 1818

HAWLEY, Walter A., Asia Minor, London: John Lane The Bodley Head, 1918

HUMANN, Karl, Otto Puchstein, Reisen in Kleinasien und Nordsyrien, Berlin: Verlag von Dietrich Reimer, 1890

JOUANNİN, M.J.M., Turquie, Paris: Firmin Didot Freres, 1840

KINÇOV, Vasil, Bulgar Gözüyle Bursa, Haz.Hüseyin Mevsim, İstanbul: Kitap Yayınevi, 2009

LATOUR, Antonie de, Voyage de S.A.R. Monseigneur le Duc de Montpensier à Tunis, en Egypte, en Turquie et en Grèce, Paris: Arthus Bertrand, 1881

LAUNAY, Marie De, Bonkowski Bey, Bursa ve Çevresi, Çev. Ahmed Ata, İstanbul: Kırk Ambar Matbaası, 1881

MAC FARLANE, Charles, Turkey and Its Destiny, Vol. I-II, London: John Murray, 1850

MALTE, Nouvelles Annales des Voyages de la Géographie et de l’Historie, Vol. 5, Paris: Bertrand, 1820

MARCOSSON, Isaac F., “Kemal Pasha”, The Saturday Evening Post, 20 October 1923

MARSBERG, Alexander Freiherrn von, Ein Sommer im Orient, Wien: Brade und Verlag von Carl Gerald’s John, 1869

Miss Pardoe, The City of the Sultan and Domestic Manners of The Turks in 1836, Vol. II, London: Henry Colburn Publishing, 1838

MONK, Charles James, The Golden Horn and Sketches in Asia Minor, Egypt, Syria and The Hauroan, Vol. I, London: Richard Bentley, 1851

MURRAY, John(Ed.), A Handbook For Travellers in Turkey Describing Constantinople, European Turkey, Asia Minor, Armenia and Mesopotamia, Third Edition, London: John Murray, 1854

PERROT, Georges, Souvenirs D’un Voyage en Asie Mineure, Paris: Michel Levy Freres, 1864

PERTHES, M. Boucher De, A Constantinople Par L’Italie, La Sicile Et La Grece, Paris: Treuttel Et Wurtz, 1855

PFEİFFER, Madame Ida L., Visit To The Holy Land, Egypt and Italy, Trans. H.W. Dulcken, London: Ingrem-Cooke and Co., 1852

PHILLIPPSON, Alfred, Reisen und Froschungen im Westlichen Kleinasien, Vol. III, Gotha: Justus Perthes, 1913

ROGERON, Gabriel, Souvenirs D’un Voyage en Orient, Paris: Alphese-Picard et Fils, 1900

SARISAMAN, Sadık, “Birinci Dünya Savaşı’nda Salarüddevle Olayı”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S.2, 1995, ss.149-153

SCHNEİDER, Elisa Abott, Letters From Broosa-Asia Minor, Chambersburg: Samuel Gutelius, 1846

TAYLOR, Bayard, The Lands of The Saracen On Pictures of Palestine, Asia Minor, Sicily an Spain, New York: G.P. Putnam & Co., 1855

WALKER, Mary A., Eastern Life and Scenery With Excursions in Asia Minor, Mytilene, Crete and Roumania, Vol. II, London: Chapman and Hall Limited, 1886

WALSH, Robert, A Residence at Constantinople During a Period Including The Commencement, Progress and Termination of The Greek and Turkish Revolutions, Vol. II, London: Frederic Westley and A.H. Davis, 1836

VIESSE, Auguste Frederic Louis de (Viesse) Mormont-Duc De Raguse, Voyage Du M. Le Maréchal Duc De Raguse, Vol. II, Bruxelles: Societe Typograpique, 1837